ادات استثنا (منطق)ادات استثنا یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای ادات به‌کار رونده در قیاس استثنائی برای اثبات تالی یا نفی مقدم است. ۱ - توضیح اصطلاحادات استثنا عبارت‌اند از: لکن و جز. کلمه استثنا (لکن) از اقسام ادات است که برای اثبات مقدم یا نفی تالی در قیاس استثنائی به کار می‌رود؛ به این ترتیب که اگر ادات استثنا، عین مقدم را استثنا کند، عین تالی را نتیجه خواهد داد و اگر نقیض تالی را استثنا کند، نقیض مقدم را نتیجه می‌دهد؛ مانند: «اگر زید راه برود، پاهایش حرکت می‌کند». استثنای عین مقدم: «لکن زید راه می‌رود»، نتیجه (عین تالی): «پس پاهایش حرکت می‌کند». استثنای نقیض تالی: «لکن پاهایش حرکت نمی‌کند»، نتیجه (نقیض مقدم): «پس راه نمی‌رود». [۱]
تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۳۴۸.
[۲]
شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۱۴۲.
[۳]
خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۶۹.
۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ادات استثنا»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۸. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|